W wydawnictwie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego wkrótce ukaże się książka, dotycząca obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w województwie olsztyńskim.
Autorzy monografii – dr hab. Radosław Gross, prof. UWM (Instytut Historii UWM) oraz dr hab. Ryszard Tomkiewicz (Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie) – historycy, specjalizujący się w badaniach życia społecznego Warmii i Mazur po II wojnie światowej, odtwarzają na podstawie materiałów archiwalnych, przygotowania i przebieg jubileuszu urodzin Kopernika w Olsztynie i Fromborku w 1973 r.
Jak przygotowywano się do obchodów jubileuszu w regionie?
Przygotowania obchodów 500. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika trwały wyjątkowo długo, bo rozpoczęto je jeszcze na początku 1965 roku. W działania, zmierzające do realizacji przedsięwzięcia, zaangażowano Wydział Propagandy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Olsztynie, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie oraz Biuro Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu, a także wiele osób z innych instytucji u urzędów Olsztyna i Fromborka. Powstał Ogólnopolski Komitet Organizacyjny, a w stolicy Warmii i Mazur powołano Wojewódzki Komitet Organizacyjny Obchodów 500. Rocznicy Urodzin Mikołaja Kopernika oraz Honorowy Komitet Kopernikowski. To, że w okresie przygotowań nastąpił przełom polityczny w kraju, a w województwie w tym czasie zmieniło się aż trzech pierwszych sekretarzy KW PZPR, nie miało większego znaczenia dla postępu i charakteru prac.
Jak przebiegały obchody rocznicy urodzin w województwie olsztyńskim?
Podzielono je na dwie główne części (w lutym zorganizowane w Olsztynie i w lipcu – we Fromborku). Były to imprezy największe i najbardziej nagłośnione, choć także w pozostałych miesiącach tego roku, jak również w innych miejscowościach Warmii, o rocznicy związanej z Kopernikiem nie zapominano.
W oficjalnych relacjach, przemówieniach i doniesieniach, powstających przy okazji przygotowań, ale i w sprawozdaniach z samych uroczystości, nie zajmowano się pochodzeniem Kopernika, ani tym, że był kanonikiem. Najczęściej pisano i mówiono po prostu o „polskim uczonym”.
W skali ogólnokrajowej, przedsięwzięcie to stało się okazją do działań propagandowych, z jednej strony mających na celu ukazanie światu postaci Kopernika, jako wielkiego polskiego astronoma, a z drugiej wykazania, że władze PRL doskonale radzą sobie z organizacją tego typu obchodów.
Czym zaowocowały uroczystości kopernikańskie w 1973 roku?
Dla województwa olsztyńskiego uroczystości stały się w dużej mierze sposobem na podniesienie poziomu lokalnej infrastruktury, polepszenie standardu dróg w obrębie „Szlaku Kopernikowskiego” oraz uporządkowanie województwa. Dotyczyło to zwłaszcza Fromborka, choć i inne miejscowości na tym skorzystały. Poza tym, to właśnie z przy okazji rocznicy powstało w Olsztynie Planetarium, obiekt faktycznie wyjątkowy, jeden z niewielu w kraju i nie tak powszechny na świecie.
Fot. Obraz autorstwa jcomp na Freepik
